Tính cách của chúng ta được tạo nên bởi nhiều yếu tố khác nhau, trong đó có những yếu tố đối lập nhau: có lúc thì yêu thương, lúc thì thù; đôi khi chúng ta kiêu ngạo, đôi khi ngang bướng không nghe lời khuyên, nhưng đôi khi chúng ta tò mò, ham học hỏi… Nhìn chung, những khuynh hướng tâm lý của đó đều có chung hai đặc điểm: vị kỷ và vị tha. Vậy vị kỷ là gì? Vị tha là gì? Cùng tìm hiểu qua bài viết sau nhé!
- Vi kỷ là gì?
Tâm lý vị kỷ cho rằng con người luôn bị thúc đẩy bởi tư lợi và ích kỷ, ngay cả khi thực hiện những hành động có vẻ vị tha. Khi ai đó quyết định giúp đỡ người khác, họ làm điều đó là vì lợi ích cá nhân mà họ hy vọng đạt được cho mình, có thể trực tiếp hoặc gián tiếp đến họ.
Triết lý của chủ nghĩa vị kỷ là: “Tôi là điều quan trọng nhất. Hạnh phúc của tôi là thiết yếu và đau khổ của tôi phải được loại bỏ trước”. Điều này nghe có vẻ ấu trĩ, nhưng nếu chúng ta kiểm tra suy nghĩ của chính mình, chúng ta có thể thấy rằng phần lớn hành vi mà chúng ta thực hiện được thúc đẩy bởi xu hướng nghĩ rằng “hạnh phúc của tôi trong thời điểm này là quan trọng”. Đây được xem là của con người ngay từ lúc sinh ra. Những em bé chỉ chưa nói được những vẫn biết khóc đòi ăn, không chỉ vì chúng đói mà vì tâm trí của chúng đang thèm muốn “hạnh phúc của tôi ngay bây giờ”.
- Ví dụ về tính vị kỷ
Ví dụ 1: Việc bạn dùng tiền để mua một chiếc bánh bao, đây là sự trao đổi giữa hai bên, tiền là phương tiện giao dịch. Bạn có thể làm bánh bao với các dụng cụ và làm theo các bước để học làm bánh nhưng tại sao phải dùng tiền để mua nó? Đó là vì bạn không muốn làm các bước này hoặc vì bạn không muốn chịu đựng những khó khăn và bất tiện.
Ví dụ 2: Về người ăn xin, ví dụ đứng trước một cửa hàng quần áo nữ là một cặp trai xinh gái đẹp, người ăn xin sẽ chọn ai để xin? Chắc chắn là chàng trai. Bởi vì bên cạnh chàng trai là một cô gái xinh đẹp, anh ta không thể không đưa cho người ăn xin một số tiền. Nhưng việc đưa tiền cho người ăn xin có thực sự vì thương hại không? Hay để bảo vệ hình ảnh một người đàn ông phong độ? Hoặc nếu người ăn xin đòi cả hai, cô gái đưa cho người ăn xin 5 đồng thì anh ta có cho nhiều hơn cô gái không. Có thể thấy, người ăn xin đã đánh vào tâm lý vị kỷ của người khác một cách tự nhiên nhất.
- Sự khác biệt giữa vị kỷ và vị tha
Lòng vị tha thuần túy là hy sinh thứ gì đó (ví dụ: hy sinh thời gian, tiền bạc, tài sản) cho người khác không phải mình mà không mong được đền bù hay lợi ích, dù trực tiếp hay gián tiếp. Những người vị tha luôn nhìn người khác bằng lòng tốt. Họ luôn đặt mình vào vị trí của một người khác để hiểu và cảm nhận được niềm vui, nỗi buồn của những người đó. Người vị tha là người biết nghĩ cho người khác và tha thứ cho lỗi lầm của họ. Còn người ích kỷ chỉ nghĩ đến mình. Họ luôn đặt lợi ích của bản thân lên hàng đầu. Tất nhiên, nếu ai đó làm tổn thương một người ích kỷ, họ sẽ không dễ dàng tha thứ.
Tuy nhiên, không thể chỉ dựa vào hành động của họ mà đánh giá người khác là vị kỷ hay vị tha. Ví dụ, một người đàn ông phô trương quyên góp một nghìn đô la cho một tổ chức từ thiện để chứng tỏ với bạn bè rằng anh ta là người hào phóng. Một người khác cũng quyên góp nhưng một cách khiêm tốn hơn với mong muốn chân thành để mang lại lợi ích cho người khác. Trên thực tế, đó là người thứ hai là người rộng lượng, còn người thứ nhất thì chỉ tìm kiếm danh tiếng tốt cho bản thân.
Qua bài viết trên chắc hẳn bạn đã hiểu vị kỷ là gì rồi đúng không? Có thể nói mọi bất ổn đều xuất phát từ tính cách vị kỷ, nên mỗi chúng ta nên cố gắng thoát khỏi khuynh hướng này. Tất nhiên, điều này không thể được thực hiện ngay lập tức, nhưng mỗi chúng ta có thể bắt đầu thay đổi dần ngay hôm nay để sau này cuộc sống sẽ hạnh phúc hơn.